Dhuluma ya kijinsia, maarufu kama GBV ni unyanyasaji au aina yoyote ya shambulio dhidi ya mtu kwa sababu ya jinsia yake. GBV huathiri afya ya mwathiriwa kimwili na kiakili. Vitendo kama hivyo husababisha uwezekano wa mwathirika kupata changamoto za kiafya.
Huduma ya dharura na ya kuokoa maisha ya waathiriwa wa dhuluma za kijinsia ni muhimu. Huduma hii inakusudiwa kuzuia majeraha zaidi na athari mbaya za GBV kwa afya ya mtu. Hii ni pamoja na matibabu ya ubakaji, unyanyasaji wa kijinsia, na aina zingine za ukatili.
Ubakaji ni kupenya kwa viungo vya uzazi (uke au uume) kwa viungo vingine vya uzazi (uke au uume) bila idhini yao au kwa lazima. Soma zaidi kuhusu aina nyingine za ukatili wa kijinsia.
Ni nini haswa hutendeka mwathiriwa wa GBV anapotafuta matibabu?
Mashirika yanayosaidia walionusurika ukatili wa kijinsia na wafanyakazi wa kitaalamu na wahudumu wa afya ambao huhakikisha waathiriwa wanashughulikiwa kwa heshima na taadhima. Mwathirika anaweza kuchagua kuwa na mtu katika chumba cha usaidizi wa kijamii na kimaadili wakati wa mchakato. Huduma hii inatolewa bila malipo na mashirika katika kambi ya Kakuma na Dadaab.
Iwapo mwathirika ni mtoto aliye chini ya umri wa miaka 18, mzazi au mlezi wao atajulishwa kuhusu hatua zote zinazohusika katika utoaji wa huduma ya matibabu. Mlezi au mzazi anaweza kuruhusu au kukataa kutoa kibali cha utoaji wa huduma ya matibabu kwa mtoto.
Hatua zifuatazo zinafuatwa ili kusaidia walionusurika.
1. Kupokea aliyeathirika
Hii ni hatua ya kwanza katika mchakato wa kumsaidia aliyenusurika.. Mfanyakazi anayemhudumia mwathiriwa wa GBV atajitambulisha, kumuuliza aliyenusurika ni lugha gani inamfaa na kuthibitisha kama anahisi salama katika eneo alimo na pamoja na watafsiri waliofunzwa. Wafanyakazi wa kesi wana wajibu wa kuunda mazingira salama, msaada na kuwa na huruma kwa watu wanaopokea huduma hii. Mahojiano hufanywa ilikutathmini hatari na mahitaji ya mwathiriwa , na kufuatilia huduma na usaidizi unaoweza kutolewa kwa mwathirika.
2. Ukaguzi wa dharura
Hatua hii ndipo mfanyikazi anayehudumia mwathiriwa wa GBV huanza kutambua mahitaji ya mwathiriwa.. Hii inafanywa na kipindi cha maswali na majibu ili kuthibitisha au kukusanya taarifa ambazo mwathiriwa anaweza kuwa amewaka. Kikao kinaangazia habari ambazo ni muhimu kwa tukio hilo. Huu ni mwanzo wa hatua ya tathmini.
3. Kupata ridhaa ya habari iliyotolewa
Wafanyikazi wanaompokea mwathiriwa huomba ruhusa yao kabla ya kuanza kuchukua historia na uchunguzi wao. Fomu ya idhini iliyotolewa na kituo inahitajika kusainiwa. Fomu ya idhini iliyotiwa saini hutumika kuandika idhini. Zaidi ya hayo, ridhaa ya mdomo inaombwa kwa kila hatua ya matibabu au mchakato wa usimamizi wa kesi ya ukatili wa kijinsia. Hii inahakikisha kwamba mwathirika amefahamishwa kikamilifu kuhusu hatari zozote, manufaa na chaguo zinazopatikana kwa kila utaratibu wa matibabu. Katika hatua hii, aliyenusurika ana uwezo wa kuchagua kile anachostarehe nacho.
4. Kuchukua historia ya aliyeathirika
Katika hatua hii, maswali muhimu yataulizwa. Mwathiriwa atahojiwa ili kusaidia kupata taarifa ambazo zitasaidia kuamua aina ya uchunguzi wa kimatibabu utakaofanywa na matibabu yatakayotolewa.
5. Uchunguzi wa kimwili
Uchunguzi wa kimwili husaidia kutambua majeraha yoyote ambayo mwathiriwa anaweza kupata kutokana na tukio la GBV na kuamua ni huduma gani ya matibabu inahitajika. Aina ya uchunguzi inategemea aina ya unyanyasaji ambao mwathiriwa ameripoti, kwa mfano ikiwa ni unyanyasaji wa kijinsia au unyanyasaji wa kimwili, na muda ambao umepita tangu tukio hilo kutokea. Njia tofauti za matibabu zinapatikana kulingana na wakati ambao umepita tangu tukio lifanyike na wakati limeripotiwa. Tathmini kamili ya kimwili inaweza kujumuisha tathmini ya jumla, tathmini ya nje ya uke na uchunguzi wa uke na mtihani wa sehemu ya kiume.
Sehemu zote za uchunguzi wa kimwili ni wa hiari, na mhudumu wa afya ataeleza watakachofanya na kukuuliza kama uko sawa kwa wao kuendelea. Unaweza kukubali au kukataa utaratibu wowote, pumzika wakati wowote au uombe uchunguzi usitishwe.
Matibabu nakuzuia magonjwa
Katika hatua hii, mwathirika hupewa dawa ikiwa inahitajika. Hii ni pamoja na kutoa dawa kwa:
- Matibabuyamajerahayakimwili
- Dawa ya kuzuia maambukizo ya magonjwa ya zinaa kama vile kisonono klamidia,trichomoniasis,virusivyaupungufuwakingamwilini, Hepatitis B natetenus
- Elimukuhusuhatari za kiafyaambazozinawezakutokananakushambuliwa
- Kujadilichaguzizote za matibabu
Mwathirika pia hupewa usaidizi wa kihisia. Katika baadhi ya matukio, mwathirika anaweza kutumwa kwa watoa huduma wengine kama inavyohitajika na kulingana na utayari wao.
Baadhi ya madawa yanayotumika ni:
- Chanjoya Hepatitis B: Hepatitis B inaweza kuzuilika kupitia chanjo ambayo inapaswa kutolewa takriban siku kumi na nne baadaya kitendo cha ubakaji.
- Chanjo cha pepopunda: Chanjo ya pepopunda itatolewa ilikuzuia maambukizi ambayo husababishwa na uchafu kuingia kwenye jeraha
- Dawa ya dharura ya kuzuia mimba: Waathiriwa wa unyanyasaji wa kijinsia wa kike walio katika umri wa kuzaa wanapewa dawa hii. Ni wale tu wanaotafuta usaidizi wa kimatibabu ndani ya saa 120 baada ya kipimo cha ujauzito wanaruhusiwa kumeza dawa ya dharura. Dawa za kuzuia mimba hutolewa tu ikiwa mtihani wa ujauzito ni hasi.
Waathiriwa wa ubakaji ambao wana majeraha ya kimwili kutokana na hali ya vurugu ya kitendo cha GBV wana hatari kubwa ya kuambukizwa virusi vya upungufu wa kinga mwilini (UKIMWI).Ikiwa mwathirika atatembelea kliniki zaidi ya saa 72 (siku tatu) baada ya tukio, uchunguzi na matibabu itategemea hali yake na historia ya matibabu.
Katika hali ambapo mwathirika anatafuta matibabu baada ya saa 72, baadhi ya chaguzi za matibabu hazitatumika. Kwa mfano, mwathirika hatapokea dawa zinazokusudiwa kuzuia upungufu wa kinga mwilini. Mwanamke aliyenusurika ataombwa kukubali kupimwa ujauzito ikiwa ataripoti ndani ya saa 120 na yuko katika umri wa kuzaa. . Ikiwa matokeo ya mtihani ni hasi, wanaweza kupewa dawa ya dharura ya kuzuia mimba. Dawa hii hufanya kazi vizuri zaidi ndani ya masaa 72 baada ya unyanyasaji wa kijinsia.
Mchoro: Nambari za simu za dharura za ukatili wa kijinsia za matibabu, ushauri na usaidizi wa kisheria kwa walionusurika katika Kakuma na Dadaab
Ni kwa nini mtu atafute huduma ya matibabu ndani ya saa 72 baada ya unyanyasaji wa kijinsia?
Ukiukaji wa haki kama vile ubakaji, unajisi, na kujamiiana na watu wa jamaa ni aina zote za unyanyasaji wa kijinsia. Waathirika wa vitendo hivi wanapaswa kuripoti ndani ya saa 72 (siku tatu) za kushambuliwa. Hii husaidia kupunguza hatari ya kuambukizwa virusi kwa kutoa dawa za kuzuia mfiduo baada ya kufichua, pia zinazojulikana kama PEP. PEP inatolewa ndani ya masaa 72 baada ya unyanyasaji wa kijinsia. Utawala wa wakati wa dawa ni muhimu.
Kutafuta usaidizi ndani ya saa 72 pia husaidia kutibu majeraha ya kimwili ambayo yanaweza kuwepo na kutoa dawa za maumivu.
Kuripoti ndani ya saa 72 pia huwasaidia walionusurika kutafuta haki. Kuhifadhi majeraha na kukusanya sampuli, kama vile damu, nywele, mate na manii, ndani ya saa 72 baada ya tukio, kunaweza kusaidia kudhibitisha maelezo ya aliyenusurika na kunaweza kusaidia kuwatambua wahalifu. Unaweza kujifunza zaidi kuhusu usaidizi wa kisheria kwa waathiriwa wa unyanyasaji wa kijinsia wanaotafuta haki.
Vituo vya afya katika kambi ya Kakuma
| KITUO CHA AFYA | SEHEMU YA KAMBI |
| Kaapoka Health Centre /Hospitalikuu | Kakuma 1 |
| Locher-angamor Dispensary / Kliniki 4 | Kakuma 1 |
| Hong-Kong Dispensary / Kiliniki2 | Kakuma 2 |
| Nalemsekon Dispensary/ Kliniki 5 | Kakuma 2 |
| Nationokor Dispensary / Kliniki 6 | Kakuma 3 |
| Ammusait General Hospital /Hospitaliyarufaaya IRC | Kakuma 4 |
| Natukubenyo Health Center / Kalobeyei Health Centre | Kalobeyei V1 |
| Naregae Dispensary/Klinikiya Kalobeyei Village 2 | Kalobeyei V2 |
Vituo vya afya katika kambi ya Dadaab
|
KITUO CHA AFYA |
MAHALI |
|
Kenya Red Cross |
Kambi ya IFO |
|
Hospitali ya Medecins Sans Frontieres (MSF) |
Kambi ya Dagahaley |
|
Hospitali kuu ya IRC /Hospitali yakambi ya Hagadera |
Kambi ya Hagadera |
|
Health post E6 |
Kambi ya Hagadera |
|
Health post L6 |
Kambi ya Hagadera |
|
Hospitali ya kata ndogoya Dadaab |
Dadaab |
Kuna nambari za simu ambazo mtu anaweza kupiga ikiwa anakabiliwa na tishio la ukatili katika eneo lolote. Kupiga nambari yoyote kati ya hizi kunaweza kukusaidia kupata mwongozo wa mahali pa kutafuta usaidizi.
Simu za dharura za kitaifa
- Simu yakitaifayaukatiliwakijinsia, 1195.
Simuya kitaifa ya ukatili wa kijinsia inahusishwa na vituo vya afya vinavyotoa matibabu kwa waathirika wa unyanyasaji wa kijinsia, msaada wa kisheria na vituo vya uokoaji. Hutatozwa muda wowote wa maongezi unapopiga simu kwenye laini hii.
2. Nambariyamsaadakwawatoto: 116
Nambari ya msaada kwa watoto ni jukwaa la siri la kuripoti ambalo linaweza kufikiwa na watoto na watu wazima ambao wametambua au kushuhudia unyanyasaji dhidi ya watoto. Wahudumu kwenye laini hutoa ushauri wa ana kwa ana na kuunganisha watoto na huduma za usaidizi katika jumuiya zao.
Nambari za kuripotiukatilikatikakambuya Kakuma naDadaab
|
Assistance |
Kambi ya Kakuma |
Kambi ya Dadaab |
|||
|
Medical |
International Rescue Committee (IRC)
Nambariyakuripotiukatili:0702572024 |
International Rescue Committee (IRC) Nambariyakuripotiukatili: 0708516530, pia kwenyemtandaowaWhatsApp |
|||
|
Psycho-social support (Counselling) |
Danish Refugee Council
Nambariyasimu: 0800720414, unawezapatausaidizikupitia WhatsApp |
International Rescue Committee (IRC)
Nambariyakuripotiukatili: 0708516530, unawezapatausaidizikupitia WhatsApp |
|||
|
Legal |
Refugee Consortium of Kenya (RCK)
Nambariyasimubilamalipo: 0800720262 Nambariyasimu:070141497 |
Refugee Consortium of Kenya (RCK)
Nambariyasimu: 0703848641
|
|||
Ukiwanamaswaliyoyote, unawezakuwasiliana nasi kupitiaukurasawetuwaFacebook ama WhatsApp (+254110601820)Jumatatuhadiijumaakutoka 08:00 asubuhihadi 5:00