Cheti cha Kuidhinishwa na Polisi, pia kinachojulikana kama cheti cha maadili (certificate of good conduct) inamaanisha kuwa mtu mahususi amepekuliwa katika rekodi za uhalifu za Kenya. Cheti bado hutolewa kwa mtu binafsi hata wakati mwombaji ana rekodi au kesi ya uhalifu. Iwapo utafutaji wa mwombaji haupati rekodi ya uhalifu iliyopo, rekodi ya ‘nil’ imeonyeshwa kwenye cheti.

Je, kuwa na cheti cha maaadili mema kunamaanisha nini?

Cheti cha maadili mema kinamaanisha kwamba mhusika fulani amepekuliwa katika rekodi za uhalifu za Kenya na hadhi yao kujulikana. Uhalali wa cheti cha maadili mema unatokana na taarifa iliyotolewa tangu tarehe ya utoaji wa cheti.

Baadhi ya waajiri nchini Kenya watakuhitaji utoe cheti halali cha maadili mema au kile ambacho kilichukuliwa angalau miaka mitatu iliyopita. Cheti cha maadili mema nchini Kenya kinaonyesha kuwa mtahiniwa wa kazi ana maadili mema, tabia na anatii sheria.

Cheti cha maadilimemakinahitajikalini?

Hizi ndizo taratibu za kawaida nchini Kenya zinazohitaji mkimbizi au mtafuta hifadhi kuwa na cheti cha maadili mema.

• Uhamisho: Wakati wa kushughulikia kesi ya mtu makazi mapya, International OrganizationofMigration(IOM) litahitaji cheti cha maadili mema ili kuwezesha utoaji wa Kibali cha Kuondoka. Kibali cha kuondoka kinatolewa na idara ya uhamiaji kwa wakimbizi wanaokidhi mahitaji ya makazi mapya na kuwaruhusu kuondoka Kenya ikiwa wamehamishwa hadi nchi nyingine.
• Ajira: Baadhiyawaajirihuhitajichetihalali cha maadilimema au kileambachokilichukuliwaangalaumiakamitatukablayatareheyakuwasilisha au kukamilishamchakatowakuajiri. Nchini Kenya, cheti cha maadilimemakinaonyeshakwambamtahiniwawakazi ana tabia nzurinaanafuata sheria.

Ni nanihutoacheti cha maadilimema?

Cheti cha maadili mema hutolewa na Idara ya upelelezi wa jinai ya huduma ya kitaifa ya polisi (Department ofCriminalInvestigations). Cheti hiki kinaweza kutolewa kwa:

• Wakenya wanaoishi nchini
• Wakenya wanaoishi katika mataifa ya kigeni
• Raia wa kigeni ambao si wageni au wakimbizi nchini Kenya
• Raia wa kigeni ambao ni wageni nchini Kenya
• Wakimbizi na wanaotafuta hifadhi nchini Kenya

Picha–Sampuliyacheticheti cha maadili: DCI Kenya

Je! Wakimbizi na wanaotafuta hifadhi wanawezaje kupata cheti cha maadili?

Mchakato wa kutuma maombi kwa wakimbizi na wanaotafuta hifadhi wanaotafuta cheti cha maadili mema huanza katika ofisi za Idara ya huduma kwa wakimbizi (Department ofRefugeeServices).Hatua ya kwanza ni kwenda kwenye ofisi ya DRS iliyo karibu na kuwajulisha maafisa kwamba unataka kupata cheti cha maadili mema. Katika ofisi za DRS, mkimbizi au mtafuta hifadhi ataombwa kuwasilisha hati zao za utambulisho zilizotajwa hapa chini.

Je, ni mahitaji gani kwa wakimbizi na wanaotafuta hifadhi wanazofaa?

Maafisa wa DRS watachukua alama za vidole za mwombaji. Huduma hii inatolewa bila malipo kwa wakimbizi. Wakenya wanapaswa kulipa shilingi elfu moja kwa huduma hiyo.

DRS itachukua alama za vidole na hati za maombi kwa kurugenzi ya upelelezi wa jinai Nairobi mara hati za maombi zitakapowasilishwa.

• Waombaji walio na umri wa miaka 18 na zaidi: Wawasilishe hati halisi na nakala ya kitambulisho chao cha mkimbizi au hhihirisho kuwa wako nchini Kenya kihalali. 
• Watoto au watu walio na umri chini ya miaka 18: Wawe na cheti halisi cha kuzaliwa na nakala wazi ya cheti cha kuzaliwa. Utahitaji angalau Ksh10 ili kunakili kila hati yako kabla ya kutembelea ofisi ya DRS.

Ni ninihaswakitakachotokeajapotuhatizitakapowasilishwa? 

DCI itafanya msako ili kubaini rekodi zako za uhalifu nchini Kenya na DRS itatoa maoni kuhusu matokeo.

Baada ya kutuma maombi, waombaji wanapaswa kusubiri kati ya wiki mbili na mwezi mmoja ili kupokea hati ikiwa maombi yao yamefaulu. DRS itawasiliana nawe kupitia nambari ya simu utakayotoa na kukujulisha kuchukua cheti kutoka kwa ofisi zao mara tu kinapatikana.

Nifanye nini ikiwa nilipoteza au kuharibu hati zangu za kitambulisho?

Je, umepoteza hati zako kama vile kitambulisho chako cha mkimbizi, kadi ya mgao au cheti cha kuzaliwa? Soma hapa jinsi unavyoweza kupata mbadala wa hati za utambulisho zilizopotea au zilizoharibika. Kama mwombaji aliyepoteza au kuharibu hati za utambulisho zinazohitajika, unaweza kutumia kadi ya kusubiri/hati kuomba kibali cha polisi.

Je, mtu anaweza kupata cheti cha maadili mema kama amekuwa mahakamani kwa kosa la jinai??

Ikiwa mtu ana kesi ya mahakama ya jinai, ni muhimu kutambua kwamba mara tu suala hilo limetatuliwa na mwombaji ameachiliwa au kuachiliwa na mahakama ya sheria, rekodi ya uhalifu imeondolewa kwenye hifadhidata ya uhalifu. Cheti cha maadili mema basi kinaweza kutolewa.

Ikiwa mtu atapatikana na hatia na mahakama, rekodi ya uhalifu hutunzwa kwa miaka 20 kabla ya kuondolewa kutoka kwa rekodi za DCI. Ikiwa kosa ni mojawapo ya makosa ya kudumu ya rekodi ya uhalifu, basi kamwe halitaondolewa kwenye rekodi za DCI. Makosa ya kudumu ya rekodi ya jinai ni pamoja na:

• Wizi kwa kutumia vurugu
• Mauaji
• Uhaini
• Ubakaji
• Makosa yanayohusiana na madawa ya kulevya.

Jinsi ya kusasisha rekodi ya awali ya kosa inayoonekana kwenye cheti cha maadili mema

Ikiwa cheti chako cha maadili mema kinaonekana na rekodi yenye makosa ya uhalifu, utahitaji kufuata hatua zifuatazo ili kisasishwe na DCI. Huduma hii inatolewa bila malipo.

1. Tembelea kituo cha polisi ambapo suala hilo limerekodiwa kushughulikiwa.
2.  Uliza barua ya kukusafisha au kurekebisha rekodi ya uhalifu inayoonekana kwenye cheti cha maadili mema uliyo nayo. Afisa mfawidhi wa kituo cha polisi atakupa barua ikiwa ombi lako ni halali.
3. Tembelea sajili ya uhalifu katika makao makuu ya DCI kando ya barabara ya Kiambu jijini Nairobi na uwasilishe barua iliyopatikana kutoka kituo cha polisi katika hatua (ii) hapo juu.
4.  Maafisa wa DCI katika sajili ya uhalifu wataangalia rekodi zao na kufanya na kushauri au kuathiri mabadiliko. Unaweza kuwasiliana na DCI moja kwa moja kupitia nambari yao ya bila malipo 0800 722 203.

Mahali pa kupataofisi za DRS Nairobi, Kakuma na Dadaab

DRSinaofisikatikamaeneoifuatayo:

• Kambi ya Dadaab; Ifo Camp, Ofisi za DRS HagaderanaDagahaley
• Kambi ya Kakuma: Kakuma Field Post 2 na Kalobeyei Field Post.
• Kituo cha usafiri cha Mombasa: Kando ya St. Mary’s Academy, Bombolulu Estate.
• Kituo cha usafiri cha Eldoret: Jenzi la ujengo la umma kandoyaidarayaofisi za uhamiaji, Oloo Street.
• Nairobi:Ofisikuu, The Corporate Place, Kiambere Road, Upper Hill
• Nairobi:Ofisiyahatinauamuziwahaliyawakimbizi, Westlands, General Mathenge Road.
• Kituo cha usairi cha Nakuru: Farming Systems of Kenya Building, Kabarak Road, Kiamunyi.

Ikiwaunamaswaliyoyote, unawezakuwasiliana nasi kupitiaukurasawetuwa Facebook ama WhatsApp (+254110601820)Jumatatuhadiijumaakutoka 08:00 asubuhihadi 5:00 jioni